Hormon Tuyến giáp (Thyroid Hormones)

Hormon tuyến giáp, được sản xuất bởi tuyến giáp nằm ở cổ, đóng vai trò quan trọng trong quá trình trao đổi chất và phát triển của cơ thể. Chúng ảnh hưởng đến hầu hết mọi tế bào trong cơ thể bằng cách điều chỉnh tốc độ sử dụng năng lượng, sản xuất protein và độ nhạy cảm của cơ thể với các hormon khác. Sự cân bằng của hormon tuyến giáp là rất quan trọng cho sức khỏe tổng thể, và sự mất cân bằng có thể dẫn đến nhiều vấn đề sức khỏe.

Hai hormon tuyến giáp chính là thyroxine (T₄) và triiodothyronine (T₃). Cả hai đều chứa i-ốt và được tổng hợp từ tyrosine. I-ốt là một chất dinh dưỡng thiết yếu cho việc sản xuất hormon tuyến giáp, và việc thiếu i-ốt có thể dẫn đến suy giáp.

Thyroxine (T₄)

T₄ là hormon tuyến giáp chính được tiết ra bởi tuyến giáp. Mặc dù được sản xuất với số lượng lớn hơn T₃, T₄ lại có hoạt tính sinh học yếu hơn.
Nó chứa bốn nguyên tử i-ốt (do đó có tên là tetraiodothyronine).
T₄ hoạt động như một tiền chất của T₃, có nghĩa là nó được chuyển đổi thành T₃ (dạng hoạt động mạnh hơn) trong các mô ngoại vi, chủ yếu ở gan và thận, bằng cách loại bỏ một nguyên tử i-ốt.
Công thức hóa học: C₁₅H₁₁I₄NO₄.

Triiodothyronine (T₃)

T₃ được coi là dạng hoạt động mạnh hơn của hormon tuyến giáp. Mặc dù tuyến giáp tiết ra một lượng nhỏ T₃ trực tiếp, phần lớn T₃ trong cơ thể được tạo ra từ T₄.
Nó chứa ba nguyên tử i-ốt (triiodothyronine).
Phần lớn T₃ được sản xuất bằng cách chuyển đổi T₄ thành T₃ ở các mô ngoại vi, chủ yếu ở gan và thận. Tuyến giáp cũng tiết ra một lượng nhỏ T₃ trực tiếp, nhưng lượng này ít hơn đáng kể so với lượng T₃ được chuyển đổi từ T₄.
Công thức hóa học: C₁₅H₁₂I₃NO₄.

Sinh tổng hợp và Điều hòa

Quá trình sản xuất hormon tuyến giáp được điều hòa bởi hormone kích thích tuyến giáp (TSH), được tiết ra bởi tuyến yên. TSH kích thích tuyến giáp hấp thụ i-ốt từ máu và kết hợp nó với tyrosine để tạo thành T₃ và T₄. Quá trình này cũng chịu ảnh hưởng của hormone giải phóng thyrotropin (TRH), được sản xuất bởi vùng dưới đồi. Nồng độ T₃ và T₄ trong máu tác động ngược trở lại lên vùng dưới đồi và tuyến yên để ức chế sản xuất TRH và TSH, tạo thành một vòng phản hồi âm tính. Điều này giúp duy trì nồng độ hormon tuyến giáp trong phạm vi bình thường.

Chức năng

Hormon tuyến giáp ảnh hưởng đến nhiều quá trình sinh lý quan trọng, bao gồm:

Trao đổi chất: Tăng cường tốc độ trao đổi chất cơ bản, ảnh hưởng đến việc sử dụng năng lượng và sản xuất nhiệt. Hormon tuyến giáp giúp điều chỉnh quá trình chuyển hóa carbohydrate, lipid và protein.
Tăng trưởng và phát triển: Cần thiết cho sự phát triển bình thường của não và hệ thần kinh, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Thiếu hormon tuyến giáp trong giai đoạn phát triển có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng.
Chức năng tim mạch: Tăng nhịp tim và sức co bóp của tim. Hormon tuyến giáp có thể ảnh hưởng đến huyết áp và lưu lượng máu.
Chức năng tiêu hóa: Ảnh hưởng đến nhu động ruột và quá trình hấp thụ chất dinh dưỡng.
Chức năng sinh sản: Đóng vai trò trong khả năng sinh sản của cả nam và nữ. Sự mất cân bằng hormon tuyến giáp có thể gây ra các vấn đề về kinh nguyệt và khả năng sinh sản.

Rối loạn Chức năng Tuyến Giáp

Rối loạn chức năng tuyến giáp có thể dẫn đến sản xuất quá nhiều (cường giáp) hoặc quá ít (suy giáp) hormon tuyến giáp. Cả hai tình trạng đều có thể gây ra nhiều triệu chứng khác nhau và cần được điều trị y tế. Việc chẩn đoán và điều trị kịp thời là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng lâu dài.

Tóm lại: Hormon tuyến giáp (T₃ và T₄) là những hormon thiết yếu đóng vai trò quan trọng trong việc điều hòa quá trình trao đổi chất, tăng trưởng và phát triển của cơ thể. Sự cân bằng của các hormon này là cần thiết cho sức khỏe tổng thể.

Vận chuyển và Chuyển hóa

Sau khi được tiết ra, T₃ và T₄ được vận chuyển trong máu bởi các protein mang, chủ yếu là globulin gắn kết thyroxine (TBG). Chỉ một phần nhỏ hormon tồn tại ở dạng tự do, và đây là dạng hoạt động sinh học. T₄, như đã đề cập, phần lớn hoạt động như một tiền chất và được chuyển đổi thành T₃ ở các mô ngoại vi bằng các enzyme deiodinase. Có ba loại deiodinase (D1, D2, và D3), mỗi loại có vai trò riêng trong việc điều chỉnh nồng độ T₃ cục bộ. D1 và D2 chủ yếu sản xuất T₃ hoạt động, trong khi D3 chuyển đổi T₄ thành T₃ nghịch (reverse T₃ – rT₃), một dạng không hoạt động.

Tương tác với thụ thể

T₃ tác động lên tế bào bằng cách liên kết với các thụ thể hormon tuyến giáp (TR), nằm trong nhân tế bào. Các thụ thể này sau đó tương tác với DNA và điều chỉnh biểu hiện của các gen cụ thể, ảnh hưởng đến quá trình tổng hợp protein và hoạt động trao đổi chất của tế bào.

Đo lường hormon tuyến giáp

Nồng độ T₃, T₄, và TSH trong máu có thể được đo lường để đánh giá chức năng tuyến giáp. Xét nghiệm máu này thường được sử dụng để chẩn đoán các rối loạn tuyến giáp.

Các yếu tố ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp, bao gồm:

Bệnh tự miễn: Bệnh Basedow (cường giáp) và viêm tuyến giáp Hashimoto (suy giáp) là những ví dụ về bệnh tự miễn ảnh hưởng đến tuyến giáp.
Thiếu i-ốt: I-ốt là cần thiết cho việc sản xuất hormon tuyến giáp. Thiếu i-ốt có thể dẫn đến suy giáp.
Thuốc: Một số loại thuốc có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.
Mang thai: Nhu cầu về hormon tuyến giáp tăng lên trong thai kỳ.
Stress: Stress có thể ảnh hưởng đến chức năng tuyến giáp.

Rối loạn Chức năng Tuyến Giáp – Triệu chứng

Cường giáp: Bồn chồn, lo lắng, sụt cân, nhịp tim nhanh, đổ mồ hôi, khó chịu với nhiệt độ nóng.
Suy giáp: Mệt mỏi, tăng cân, táo bón, da khô, rụng tóc, không chịu được lạnh.

Điều trị rối loạn chức năng tuyến giáp

Việc điều trị rối loạn chức năng tuyến giáp phụ thuộc vào loại rối loạn và mức độ nghiêm trọng của nó. Các lựa chọn điều trị bao gồm thuốc, liệu pháp i-ốt phóng xạ và phẫu thuật.

[/custom_textbox]